Parodontitis is een ontsteking van het tandvlees en van het onderliggende kaakbot. In het begin merk je er weinig van. Door de slappe structuur van het tandvlees ontstaat een ruimte tussen het tandvlees en de wortel. Deze ruimte heet een pocket. In deze pocket vormt zich ook tandplaque en tandsteen. Zo verplaatst de ontsteking zich in de diepte. De bacteriën breken nu ook het kaakbot af. Zoals bij gingivitis is het tandvlees mogelijks rood en gezwollen en bloedt het bij aanraking of zelfs spontaan. Men kan ook last hebben van een slecht ruikende adem en een vieze smaak. In een gevorderd stadium gaan de tanden los staan. In een eindstadium van parodontitis is er zó veel kaakbot verloren gegaan dat de tanden uitvallen. Ook bij parodontitis worden de symptomen gemaskeerd door het roken. Bovendien is parodontitis een chronische, sluimerende ontsteking die soms al jaren aanwezig is, voor er pijnklachten optreden.
Gingivitis is ontstoken tandvlees.
Meestal is ontstoken tandvlees rood, gezwollen en het bloedt gemakkelijk bij aanraking. Gingivitis is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door bacteriën. De bacteriën zitten in de tandplaque.
Tandplaque is een witte, kleverige bacterielaag die zich op de tanden vormt. Tandplaque wordt omgezet in tandsteen wanneer het onvoldoende verwijderd wordt. Ook tandsteen zit vol bacteriën. Heel veel mensen hebben last van gingivitis.
Bij mensen die roken worden de kenmerken van de ontsteking (rood, snelle bloeding) gemaskeerd. Op het eerste zicht lijkt het tandvlees gezond, maar het is wel degelijk ontstoken.
Gingivitis is een voorstadium van parodontitis.
De belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van parodontitis is de aanwezigheid van plaque en tandsteen. Vooral ook het type bacteriën waaruit plaque en tandsteen zijn opgebouwd, spelen een belangrijke rol. Toch krijgt niet iedereen met een minder goede mondhygiëne parodontitis. Er zijn belangrijke andere omgevingsfactoren die een rol spelen.
Genetische invloed
Het afweermechanisme werkt bij iedereen verschillend, het is genetisch bepaald. Daarom komt parodontitis vaak bij meerdere individuen binnen eenzelfde familie voor.
Roken
Dit is een zeer belangrijke risicofactor. Rokers hebben tot zes maal meer kans op parodontitis dan niet- rokers. Bovendien is de parodontale afbraak bij rokers ernstiger. De prognose van de behandeling van parodontitis is bij mensen die blijven roken duidelijk minder goed dan bij mensen die niet roken of stoppen met roken. Daar komt nog bij dat de kenmerken van de aandoening (bloeden van het tandvlees) gemaskeerd worden door het roken, hierdoor kan de parodontitis lang onopgemerkt blijven.
Stress
Negatieve, emotionele en psychische stress geven een verhoogde kans op parodontitis.
Systeemziekte
Mensen die lijden aan bijvoorbeeld diabetes hebben een tot drie maal hogere kans op parodontale afbraak. Diabetes veroorzaakt namelijk een verminderde afweerreactie.
Hormonale invloed
Hormonale veranderingen, die bijvoorbeeld voorkomen tijdens de zwangerschap, kunnen aanleiding geven tot (hevige) ontsteking van het parodontium
Wanneer parodontitis niet wordt behandeld, verdwijnt er steeds meer kaakbot van rond de wortels van de tanden. Uiteindelijk resulteert dit proces in het verlies van het gebit. Omdat er ¨ door de parodontitis ¨ veel kaakbot verloren is gegaan, is het achteraf voor de tandarts veel moeilijker om een goed passende, comfortabele vervanging te voorzien voor de verwijderde tanden. Onderzoek heeft ook aangetoond dat parodontitis een negatieve invloed heeft op diverse algemene ziekten zoals: hart- en vaatziekten, diabetes, vroeggeboorte met laag geboortegewicht, ...
Voordat een parodontale behandeling gestart kan worden, moet eerst onderzocht worden of iemand parodontitis heeft en hoe ernstig het probleem is.
Tijdens het eerste consult wordt de tandheelkundige voorgeschiedenis besproken. Daarna volgt een grondig onderzoek naar de toestand van het tandvlees: de diepte van de pockets wordt gemeten en er worden röntgenfoto’s gemaakt.
Het resultaat van het onderzoek wordt besproken en er wordt een behandelplan voorgesteld. De tandarts ontvangt een schriftelijk verslag over dit bezoek.
Om de parodontitis te kunnen genezen moet de oorzaak van de ontsteking: de bacteriën, de plaque en het tandsteen, verwijderd worden. Dit moet zowel boven als onder het tandvlees gebeuren. Het verwijderen van de plaque boven het tandvlees moet door de patiënt zelf gebeuren door goed te poetsen. De behandeling valt of staat bij een goede mondhygiëne! De plaque en het tandsteen onder het tandvlees wordt door de parodontoloog verwijderd.
Deze behandeling, ook scaling en rootplaning genoemd, is zeer arbeidsintensief en wordt meestal over meerdere zittijden uitgevoerd. Wanneer de plaque en het tandsteen verwijderd zijn en de patiënt blijft goed poetsen, verdwijnt de ontstekingsreactie. Het afbraakproces wordt gestopt. Het kaakbot dat verloren is gegaan komt niet meer terug.
Na enkele maanden vindt een controle plaats. Het genezingsproces wordt dan beoordeeld. Soms zijn nog verdiepte packets aanwezig. Er kan dan beslist worden om een flapoperatie uit te voeren.
Het succes van een parodontale behandeling wordt grotendeels bepaald door de inzet van de patiënt. Een optimale mondhygiëne is essentieel. Vandaar dat de nazorg van groot belang is.